A nutricionista opina
A nosa Nutricionista, Lidia Carballo Macía, achéganos esta reportaxe moi interesante acerca da relación dos malos hábitos alimentarios e as enfermidades crónicas.
Comer mal, primeiro paso cara ás enfermidades crónicas
As enfermidades crónicas, tamén denominadas “enfermidades non transmisibles”, son doenzas de longa duración que se desenvolven de forma lenta, a medida que pasan os anos. Os catro tipos principais son, segundo a Organización Mundial da Saúde, as patoloxías cardiovasculares, o cancro, as enfermidades respiratorias crónicas e a diabete. Supoñen unha auténtica pandemia, xa que xeran o 63% de todas as mortes anuais no mundo, unha cifra que en España non é moi diferente (un 60%). Por iso, o Ministerio de Sanidade publicou un informe en decembro de 2013 no que valora a evolución dos factores máis implicados na xénese das devanditas enfermidades: o tabaquismo, a inactividade física, a obesidade, o consumo insuficiente de froitas e verduras e o consumo de alcohol. O seguinte artigo afonda nestes aspectos, moitos dos cales están ligados coa alimentación.
Enfermidades crónicas: os cinco factores de risco, polo miúdo
O informe do Ministerio de Sanidade, titulado ‘Tendencia dos principais factores de risco de enfermidades crónicas’, baséase nas Enquisas Nacionais de Saúde. Tras monitorizar a mostras representativas da poboación española maior de 16 anos nos anos 2001, 2003, 2006, 2009, 2011 e 2012, o Ministerio publicou este documento, coa evolución da prevalencia dos citados factores de risco. Supón un moi bo punto de partida para abordar a prevención e o control das enfermidades crónicas mediante liñas de acción eficaces.
1. Tabaquismo. Aínda que a proporción de fumadores en España segue sendo alta, esta diminuíu, tanto en homes coma en mulleres. En 2001 había un 34,5% de fumadores, mentres que en 2011/12 a cifra era dun 27,1%. Non obstante, no grupo de mulleres de entre 45 e 64 anos a tendencia foi ascendente. Tamén diminuíu a porcentaxe de grandes fumadores (20 ou máis cigarros ao día), que pasou dun 11% a un 8,3%. É máis frecuente que fumen os varóns que teñen menores niveis de estudos. En mulleres, o patrón é diferente, xa que depende da idade: nas menores de 45 anos, a porcentaxe de fumadoras máis baixa obsérvase nas que teñen máis estudos, mentres que nas maiores de 45 anos sucede ao revés.
2. Inactividade física. A inactividade física ten moi preocupados os responsables sanitarios, xa que supón o cuarto factor de risco de mortalidade, por detrás do tabaquismo, a hipertensión arterial e o exceso de azucre no sangue. O informe revela un dato nada esperanzador: máis do 40% da poboación adulta española (39% en homes e 49,9% en mulleres) declárase inactiva no seu tempo libre, algo que é máis frecuente en individuos con menor nivel de estudos. A tendencia da inactividade física na década estudada foi desigual, xa que aumentou entre 2001 e 2003, se reduciu ata 2006 e volveu aumentar dende entón ata 2011 e 2012.
3. Obesidade. Non menos preocupante resulta a obesidade. Estímase que polo menos unha de cada 13 mortes podería estar asociada co exceso de peso. O informe indica que “a obesidade é responsable do 80% dos casos de diabete do adulto, do 55% dos de hipertensión arterial en adultos e do 35% dos casos da enfermidade coronaria,”. En España, a frecuencia da obesidade en adultos aumentou en termos absolutos un 3,8% en todos os grupos de idade e sexo estudados, salvo nas mulleres de 45 a 63 anos, nas que a obesidade se reduciu un 2,6%. O exceso de peso é máis frecuente en persoas cun menor nivel de estudos.
4. Consumo insuficiente de froitas e verduras. Cada vez máis estudos de investigación mostran, segundo o informe, que o consumo de froitas e verduras podería reducir o risco dalgunhas as principais enfermidades crónicas. De feito, indícase que a inxestión diaria de 5 ou máis porcións de froitas e verduras (que corresponde a uns 400 gramos) reduciría o risco de enfermidade coronaria nun 17%. Detállase que a relación entre un maior consumo de froitas e verduras e a redución do risco de cancro de boca, farinxe, esófago, colon e recto é “probable”. Non obstante, o informe non achega boas noticias: case tres de cada dez españois (o 28,6% da poboación adulta do país) presentan un consumo insuficiente de froitas e verduras, unha cifra que bota poucas variacións no decurso da década analizada polos investigadores. É máis frecuente que os homes tomen menos froitas e verduras que as mulleres. Como sucede con outros hábitos de saúde, o escaso consumo de froitas e verduras é maior en individuos con menores niveis de estudos.
5. Consumo arriscado de alcohol. Europa é, segundo a OMS, unha das zonas do mundo con maiores niveis de consumo de alcohol e de danos relacionados coa súa inxestión. O consumo de alcohol asóciase con diversos riscos para a saúde. O informe detalla que, ademais de xerar diversas enfermidades (o 3% das mortes por cancro están relacionadas co alcohol), tomar alcohol relaciónase con diversos “danos colaterais”. Así, entre un 30% e un 50% dos accidentes de tráfico son atribuíbles ao alcohol, por non falar do prexuízo que pode exercer nas persoas do ámbito do bebedor, xa sexa a través da violencia na rúa, a violencia doméstica ou mediante o uso de recursos públicos (increméntanse os custos da atención sanitaria e de facer fronte á delincuencia e a desorde). Neste caso, o informe revela datos esperanzadores, xa que a porcentaxe de consumidores dunha cantidade de alcohol que supón un risco crónico para a saúde diminuíu: era do 4,1% en 2003, mentres que en 2011 e 2012 se situou nun 1,2%. En canto á relación con niveis de estudos, obsérvase que en homes existe unha relación inversa (a maiores niveis de estudos, menor consumo arriscado de alcohol), algo que non se observa en mulleres (non parece haber unha asociación).
Controlar os factores de risco para previr as enfermidades crónicas
Para a OMS, a prevención e o control dos factores de risco antes detallados, así como das enfermidades crónicas que xera, require un enfoque integral que force a todos os sectores a impulsar actuacións eficaces. Iso inclúe non só aos sectores sanitarios, tamén aos de finanzas, asuntos exteriores, educación, agricultura e planificación. A propia OMS ten un Plan de acción no que propón promover intervencións para reducir os principais factores de risco de enfermidades non transmisibles.
Sexa como for, aínda que os responsables sanitarios teñen moito que dicir, non hai dúbida de que os principais “secretos” dunha boa saúde non se esconden nas pastillas de vitaminas, nos famosos antioxidantes, en estrafalarios “queimagrasas”, en complementos dietéticos ou en seguir axudas “depurativas” nin axudas “milagrosas”, senón que están detrás dos cinco factores detallados no presente texto e sobre os que, a nivel individual, podemos actuar.
Fonte: http://www.consumer.es/web/es/alimentacion/aprender_a_comer_bien/enfermedad/2014/03/25/219622.php
Imaxe: Flikcr
Para comentar debe estar registrado.